Goede cijfers, slechte cijfers

Op 19 mei verscheen de eerste aflevering van 'het ziekenhuisrapport' in De Standaard en stonden alle visitatieverslagen op de website. Denkt de patiënt nu: 'Eindelijk krijg ik een zicht op het beste ziekenhuis. Eindelijk zal ik weten of een ziekenhuis goed of slecht is. Eindelijk weet ik welk ziekenhuis te kiezen'?

Patiënten die dit denken, zullen snel een illusie armer zijn. Want er bestaan geen goede of slechte ziekenhuizen. Een ziekenhuis is geen monoliet, maar een aaneenschakeling van goede en misschien ook minder goede diensten.

Mochten ze bestaan, die goede en slechte ziekenhuizen, dan kom je dit niet te weten uit de auditverslagen van de Zorginspectie. Dit zijn werkdocumenten waarin ambtenaren zo veel mogelijk pijnpunten proberen te ontdekken, zodat het ziekenhuis ze kan oplossen. Dit gebeurt in dialoog met de zorgverstrekkers en de directie, die soms bewust zaken in het verslag laten opnemen om ze zo op de agenda te krijgen. Omdat aan sterke punten meestal niets kan verbeterd worden, staan die meestal niet in het rapport. De weinige die er wel in staan worden niet opgenomen door De Standaard. Jammer.

Test-Aankoop

Dit gebrek aan volledigheid blijkt ook uit de behandelde onderwerpen. Infectiecontrole en antibioticabeleid, twee belangrijke onderdelen van de ziekenhuishygiëne, worden amper vermeld. Men focust op de centrale sterilisatie (sinds 2007 geen deel meer van de ziekenhuishygiëne) maar wel een onderdeel waar de administratie (terecht) streng op toeziet en bij ernstige problemen zelfs tot sluiting zou overgaan. Bij mijn weten is dat nog nooit gebeurd.

Met deze reeks wil De Standaard net als Test-Aankoop ook een hitlijstje van 'de beste ziekenhuizen' publiceren. Test-Aankoop kreeg de cijfers niet dankzij de standvastige houding van FOD Volksgezondheid. Vlaanderen gaf ze helaas wel. Of hoe een valse vorm van transparantie de patiënt misleidt. Een zware verantwoordelijkheid. Uiteraard heeft de patiënt het recht te weten of de zorg die wordt verleend in het ziekenhuis goed is. Maar daarvoor moet je kunnen meten. En daar wringt het schoentje. Iedereen weet al jaren dat er te weinig spoedartsen zijn. Maar welke? Dat moet je meten. Je kon het tekort voorspellen toen het Brevet Acute Geneeskunde werd afgeschaft en schaarste aldus gecreëerd. Dat de krant hier niet op ingaat is een gemiste kans.

Een ziekenhuis kan de lat voor handhygiëne zeer hoog leggen en dus slechter scoren dan een ziekenhuis dat minder streng is. Maar om dat te weten moet je dieper graven. Welke ziekenhuizen meedoen aan initiatieven om de handhygiëne te verbeteren en welke niet, dat is belangrijk. Dat zegt iets over de aandacht voor kwaliteit. Laten we de test eens doen? Welke ziekenhuis is het best bezig? Een dat zijn uiterste best doet om zeer vele MRSA-patiënten te vinden (en dus slechte cijfers heeft) of een dat laks is, niet zoekt en geen MRSA vindt (en dus goede cijfers heeft)?

En wat met accreditatie? Hierbij beoordelen onafhankelijke, vaak buitenlandse deskundigen, een ziekenhuis. Naast de beoordeling van de kindvriendelijkheid in de auditrapporten lezen we niets over het babyfriendly hospital initiative (een label uitgereikt door Unicef en de Wereldgezondheidsorganisatie). De Standaard had de auditrapporten niet moeten vragen, laat staan publiceren. Ze had moeten kiezen voor wetenschappelijke ondersteuning en samenwerking met de administratie. Ze had moeten kijken naar de evolutie van de kwaliteit per ziekenhuis, naar de opvolging van de auditrapporten, naar de ervaringen van de inspecteurs als ze na vijf jaar opnieuw het ziekenhuis controleren. Ze had moeten aankloppen bij minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen (CD&V), die bezig is met kwaliteitsindicatoren om niet langer appelen met peren te vergelijken. Ze had aan de groep hoofdgeneesheren moeten vragen hoever ze staan met de indicatoren voor bijvoorbeeld borstklinieken. De deelname van ziekenhuizen aan kwaliteitsinitiatieven moeten we koesteren. Het initiatief van De Standaard draagt hier niet toe bij. Als u deze stelling kort door de bocht vindt, bedenk dan dat tientallen ziekenhuizen afhaakten toen Test-Aankoop de cijfers handhygiëne opvroeg.

Stand van zaken

Ik wil oprecht geloven dat De Standaard de patiënt wil informeren. Maar hier gaat de krant uit de bocht. Ze had samen met het Centrum voor Ziekenhuiswetenschappen kunnen zoeken naar rode draden in de rapporten: is er sinds 2007 een verbetering inzake ziekenhuishygiëne? Geef een stand van zaken over indicatoren. Vraag aan gezondheidseconomen of accreditatie de kost ervan waard is. Toon waar sommige ziekenhuizen goed in zijn en waaraan gewerkt moet worden.